Niestety dokładna przyczyna zachorowania na anoreksję danej osoby nie jest znana. Tak jak przy niektórych innych choroba prawdopodobnie może być to połączenie czynników biologicznych, psychologicznych oraz środowiskowych. Jakie są przyczyny i czynniki ryzyka zachorowania na anoreksję?
Przyczyny psychologiczne anoreksji
Osoby, u których dochodzi do anoreksji, charakteryzują się perfekcjonizmem w różnych dziedzinach swojego życia, a poprzez to również nadmiernie koncentrują się nad swoim ciałem. Przyszłe osoby z anoreksją mają zazwyczaj wysoką inteligencję, a w szkole są prymusami. Kiedy jednak poodejmują różne działania, to towarzyszy im lęk przed niepowodzeniem, a także niepewność sukcesu.
Do tego wszystkiego dochodzi zaniżona samoocena. Osoby, które charakteryzują się niską autokrytyką, najczęściej przedstawiane są jako nadwrażliwe, lękliwe oraz napięte emocjonalnie, ale też są podejrzliwe i nieufne wobec innych osób. Ich cechą jest negatywna postawa wobec samych siebie, ale też są nadwrażliwi na krytykę. Inną ich cechą jest poczucie beznadziejności.
Niektóre osoby z anoreksją wykazują obsesyjno-kompulsywne cechy osobowości, które umożliwiają im łatwiejsze trzymanie się ścisłej diety oraz rezygnowanie z jedzenia, pomimo tego, że odczuwają głód. Mogą również skłonności do perfekcjonizmu, przez co uważają, że nigdy nie są odpowiednio szczupli. Do tego dochodzi odczuwanie dużego lęku, a także restrykcyjne dbanie o to, co się je, co ma z kolei zmniejszyć odczuwany lęk.
Bardzo często wiele osób nie potrafi sobie poradzić z bardzo przykrymi doświadczeniami, np. z gwałtem, przemocą domową, udziałem w wypadku albo w jakiejś katastrofie. W związku z tym dochodzi do wykształcenia się różnych kompulsywnych zachowani, dzięki którym umysł odwraca swoją uwagę od traumy. W związku z tym anoreksja może być tego rodzaju objawem.
Przyczyny biologiczne anoreksji
Jeszcze nie wiadomo dokładnie, które geny są odpowiedzialne za rozwój anoreksji. Jednak mogą występować zmiany genetyczne, które zwiększają ryzyko pojawienia się anoreksji u niektórych osób. Dzieje się tak, ponieważ niektóre osoby mogą mieć genetyczne skłonności do perfekcjonizmu, wrażliwości i wytrwałości, a są to charakterystyczne cechy, które związane są z anoreksją.
Badania wykazały, że u osób z anoreksją występują duże nieprawidłowości w funkcjonowaniu mózgu. Przeważnie jest to obniżony poziom neuroprzekaźników – dopaminy i noradrenaliny, które są odpowiedzialne, np. za odczuwanie przyjemności. Poza tym niedobór cynku ma również wpływ na obniżenie się apetytu. Jednak trudno jest sprawdzić, jak te zmiany wpływają na rozwój anoreksji.
Przyczyny środowiskowe anoreksji
Dzisiaj za jedną z głównych przyczyn anoreksji uważa się powszechny kult piękna oraz szczupłej sylwetki. Taki wygląd promowany jest w środkach masowego przekazu, gdzie pojawiają się chude modelki oraz osoby, które prowadzą nadmierną aktywność fizyczną. Poza tym powszechny jest stereotyp, że tylko osoby, które noszą najmniejszy rozmiar ubrań, mogą mieć powodzenie w życiu, co bardzo wpływa na świadomość młodych dziewcząt w okresie dojrzewania.
Przyczyny związane z sytuacją rodzinną
Sytuacja w domu może mieć również duży wpływ na rozwój anoreksji. Bardzo często wiele osób kojarzy posiłki z władzą rodzicielską, ponieważ gdy dziecko było małe, to rodzice dobierali posiłki, gotowali obiady, ale też pilnowali, czy wszystko zostało zjedzone. Czasami jest tak, że osoba, która chce się wyzwolić spod władzy rodziców i nie może tego zrobić poprzez wyprowadzenie się czy też uniezależnienie finansowe, zaczyna odmawiać przyjmowania posiłków, co jest taką zastępczą formą buntu wobec rodziców.
Występują również tacy rodzice, którzy chcą przejąć kontrolę nad dzieckiem i cały czas je sprawdzają. Jednym z takich sposobów sprawdzania i kontrolowania jest wytykanie wagi. Wtedy u dziecka może się wykształcić przekonanie, że schudnięcie jest koniecznym warunkiem, aby zasłużyć na miłość rodziców, co już prowadzi od razu do anoreksji.
Przyczyny rozpoczęcia odchudzania się
Wiele osób rozpoczyna odchudzanie w związku z takimi przyczynami, jak:
- krytyczne uwagi innych osób dotyczące nadwagi;
- identyfikowanie się ze sławną modelką albo aktorką, która stosuje dietę;
- presja środowiska;
- zaburzenie postrzegania obrazu własnego ciała, gdyż osoby chore nie zdają sobie sprawy z tego, jak bardzo ich organizm jest już wyniszczony;
- przekonanie, że diety eliminacyjne mają korzystny wpływ na zdrowie człowieka;
- rozpoczęcie postu o charakterze religijnym;
- negatywny stosunek do własnego dojrzewania, np. dziewczęta z anoreksją zaprzeczają swojej seksualności, ale też mogą nie akceptować kobiecej figury swojego ciała i chcą przestać miesiączkować;
- lek przed dorosłością oraz dojrzewaniem fizycznym i psychicznym;
- niska samoocena oraz brak wiary w siebie;
- solidność, perfekcyjność, koncentrowanie się na nauce oraz osiąganiu sukcesów, czemu towarzyszy nadmierny krytycyzm i lęk przed porażkami.
Anoreksja to zaburzenie, na które składa się wiele przyczyn, dlatego gdy u bliskiej osoby obserwuje się objawy anoreksji, należy jak najszybciej zgłosić się po pomoc do specjalisty.
