Depresja to ciężka i poważna choroba, którą można leczyć na różne sposoby. Najbardziej znane metody leczenia depresji to: leczenie farmakologiczne lekami starszej i nowej generacji, a także psychoterapia, terapia światłem, a w poważnych przypadkach stosowane są elektrowstrząsy. Poza tym zaczyna się wykorzystywać nowe metody leczenia, a jedną z nich jest przezczaszkowa stymulacja magnetyczna. Na czym polega leczenie farmakologiczne depresji?
Depresja a neuroprzekaźniki
U osoby chorującej na depresję ilość neuroprzekaźników w mózgu jest obniżona, a do najważniejszych neuroprzekaźników zalicza się: serotoninę, noradrenalinę oraz dopaminę. Kiedy podczas leczenia stosuje się leki przeciwdepresyjne, to ilość neuroprzekaźników w mózgu rośnie, a to powoduje poprawę nastroju.
Leki przeciwdepresyjne nowej generacji mają następujące wspólne cechy:
- wykazują skuteczne działania na depresję;
- działają w krótkim czasie;
- powodują niewiele skutków ubocznych, które bardzo często są krótkotrwałe;
- nie uzależniają;
- nie zagrażają życiu;
- podczas ich stosowania nie trzeba regularnie badać krwi.
Leczenie farmakologiczne ma na celu usunięcie objawów depresji, dlatego bardzo ważne znaczenie ma to, aby leki brać zawsze zgodnie z zaleceniami lekarza. Nie można samemu zmniejszać dawek leków ani przestawać ich zażywać.
Poza tym pacjent, który zażywa leki przeciwdepresyjne, powinien chodzić na badania kontrolne do lekarza, ponieważ należy zawsze kontrolować efekty leczenia. Po dwóch lub trzech tygodniach będzie już widać pierwsze efekty leczenia. Czasami trwa to od czterech do sześciu tygodni.
Jeśli stosuje się leki nowej generacji (SSRI), to nie trzeba kontrolować przebiegu leczenia za pomocą badań krwi. Natomiast przy stosowaniu leku trójpierścieniowego należy monitorować poziom tego leku we krwi.
Rodzaje leków stosowanych w leczeniu depresji
Obecnie w depresji stosuje się dwie grupy leków:
- leki przeciwdepresyjne nowej generacji, leki o podwójnym mechanizmie działania oraz selektywne inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny (SSRI);
- leki starszej generacji, a są to trójpierścieniowe leki przeciwdepresyjne (TLPD).
Najczęściej stosowanymi lekami przeciwdepresyjnymi są leki z grupy SSRI. Leki te przyczyniają się do zwiększenia przekazywania sygnałów w mózgu za pomocą serotoniny, a pomagają w depresji łagodnej i umiarkowanej.
Coraz częściej stosuje się także leki o podwójnym mechanizmie działania, które są odpowiedzialne za przekazywanie sygnałów w mózgu za pomocą serotoniny oraz noradrenaliny.
Do działań niepożądanych leków z grupy SSRI oraz leków o podwójnym mechanizmie działania zalicza się:
- odczuwanie niepokoju,
- zaburzenia snu,
- suchość w ustach,
- nudności oraz wymioty,
- ból głowy,
- zaparcia,
- pocenie się,
- obniżony popęd seksualny,
- podniesione ciśnienie tętnicze,
- zmiany w stężeniach sodu.

Z kolei trójpierścieniowe leki przeciwdepresyjne (TLPD) odpowiadają za zwiększanie przekazywania sygnałów przez serotoninę oraz noradrenalinę, ale przy tym blokują inne receptory w mózgu. W związku z tym ich działanie będzie trochę inne niż działanie leków z grupy SSRI i będą powodowały więcej skutków ubocznych. Leki te stosowane są przeważnie w cięższych postaciach depresji, a do ich działań niepożądanych zalicza się:
- suchość w ustach;
- zaparcie;
- zwiększone pocenie się;
- zaburzenia ostrości widzenia i to przeważnie u osób młodych;
- zaburzenia w oddawaniu moczu, głównie u osób starszych;
- zawroty głowy przeważnie przy zmienianiu pozycji ciała;
- przyrost masy ciał;
- łagodne drżenie kończyn;
- przyspieszenie czynności serca, jeżeli stosowane są wysokie dawki.
Jakie są etapy leczenia depresji?
Leczenie depresji zostało podzielone na trzy etapy:
- leczenie właściwe, a jest to ostra faza;
- leczenie podtrzymujące;
- leczenie zapobiegawcze.
Leczenie właściwe to czas pomiędzy początkiem leczenia a ustąpieniem objawów depresji. Ten etap leczenia trwa od miesiąca do dwóch i pacjent czuje się po nim dobrze. Tutaj objawy zaczynają ustępować stopniowo po kilku tygodniach.
Następnym etapem jest leczenie podtrzymujące. Po poprawnie przeprowadzonym leczeniu właściwym pacjent czuje się dobrze, gdyż pojawia się u niego dobry nastrój, energia, chęć kontaktów z innymi. Życie zaczyna toczyć się tak jak przed wystąpieniem depresji. Jednak trzeba dbać o to, aby nie nastąpił nawrót choroby, dlatego trzeba dalej brać leki przeciwdepresyjne w takich dawkach jak w leczeniu właściwym.
Po zakończeniu leczenia podtrzymującego należy wspólnie zdecydować z lekarzem, czy potrzebne będzie jeszcze leczenie zapobiegawcze. Jeśli dana osoba przeżyła tylko jeden etap depresji, to ryzyko nawrotu wynosi około 50%, a wtedy leczenie zapobiegawcze powinno trwać rok. Jeśli były trzy albo cztery epizody depresji, to ryzyko nawrotu wynosi 90%, a wtedy leczenie zapobiegawcze musi trwać nie mniej niż pięć lat, a w bardzo ciężkich przypadkach nawet do końca życia. Leczenie zapobiegawcze ma na celu uniknięcie nawrotów choroby. Przy takim leczeniu można prowadzić normalne życie, czyli można zajmować się rodziną, pracować czy też uczyć się.