Niektórym wydaje się, że życie takiej osoby jest wydajne, uporządkowane, ale też bardzo dobrze zorganizowane, a do tego cechuje ją opanowanie, zaradność oraz pewność siebie. Całkowicie poświęca się swojej pracy, ale też stara się, aby zawsze była jak najlepiej wykonana. Rzadko ma czas na życie rodzinne i towarzyskie. Wszystko musi być idealne. Kiedy jeszcze jest norma, a kiedy już patologia?
Kim są osoby z osobowością anankastyczną?
Bardzo często osoby te określa się mianem biurokratów, którzy ciągle dbają o porządek i zadania, a robią to w sposób pedantyczny oraz patologiczny. Często też zostają kierownikami średniego szczebla i cały czas starają się bardzo dobrze zarządzać, a do tego cały czas kontrolują swoich pracowników, gdyż są zadania, że nie można im ufać, a przez to będą w sposób powierzchowny wykonywać swoją pracę poprzez oszukiwanie i robienie błędów. Jeśli jednak ma dojść do opracowania oraz wdrożenia szerszych strategii w firmie, to jest to już poza możliwościami osób, które mają nasilone zaburzenia anankastyczne.
Kiedy jest norma, a kiedy już patologia?
Można wyróżnić kilka typów osobowości anankastycznej, które mają różne nasilenie cech, ale mieszczą się jeszcze w granicach normy i mogą zostać zinterpretowane jako anankastyczny styl funkcjonowania. Można powiedzieć, że zachodnie kraje rozwinięte właśnie wolą taki typ pracownika, który jest uporządkowany, zorganizowany, punktualny oraz zdolny do poświęcenia wolnego czasu dla firmy. Cechy takiej osobowości widoczne są m.in. u pracowników naukowych, którzy zajmują się przeprowadzaniem dokładnych badań, a także piszą prace naukowe, co wymaga dokładności, ale też dobrej znajomości tematu.
Typy osobowości anankastycznej
Typy osobowości anankastycznej:
- osobowość anankastyczna o charakterze sumiennym – zalicza się tutaj osoby, których cechą charakterystyczną jest chęć wykonywania wszystkiego w bardzo dokładny sposób, a także przywiązywanie dużej uwagi do porządku oraz szczegółów, ale też bardzo dokładnie analizują możliwe rozwiązania przed podjęciem jakichkolwiek działań. Poświęcają dużo swojego wysiłku, aby usunąć nawet drobne niedociągnięcia, które przez inne osoby zostałyby zaakceptowane. Do tego stawiają sobie bardzo duże wymagania, ale też sumiennie pracują na swój sukces. Najważniejszym elementem życia jest dla nich praca zawodowa, a przez to wiele takich osób, którzy są bardzo zdyscyplinowani, osiąga bardzo dobrą pozycję w hierarchii zawodowej;
- osobowość anankastyczna o charakterze zasadniczym – osoby te działają w sposób nie tylko uporządkowany, ale również zasadniczy. Bardzo dokładnie trzymają się wyznaczonych reguł i zasad postępowania, ale też w sposób szczegółowy przestrzegają przepisów i w trybie pilnym wypełniają obowiązki, a także występuje u nich tendencja do perfekcjonizmu. Jeśli chodzi o relacje z innymi osobami, to są one zasadnicze i zdystansowane, a także surowe i osoby te są mało elastyczne oraz spontaniczne. Często cechuje je skrajne myślenie dychotomiczne, coś może być czarne albo białe, a także myślenie dogmatyczne, a do tego mają niski poziom tolerancji na odmienność.
Osobowość anankastyczna a zaburzenia obsesyjno-kompulsywne
Osobowość anankastyczna bardzo często jest mylona, ale też niewłaściwie diagnozowana jako zaburzenie obsesyjno-kompulsywne. Te dwa zaburzenia to nie jest jedno i to samo.
Jeśli chodzi o zaburzenia obsesyjno-kompulsywne, to pojawiają się następujące objawy:
- występowanie specyficznych kompulsji – jest to powtarzanie pewnych rytuałów, do których zalicza się, np. ciągłe mycie rąk, sprawdzanie, czy drzwi zostały zamknięte;
- występowanie specyficznych obsesji – są to uporczywe i natrętne myśli, a także obrazy, których dana osoba nie potrafi odrzucić i często mają one niepokojący charakter;
- niczym nieuzasadniony strach przed chorobą, zarazkami oraz wirusami;
- odczuwanie potrzeby do posiadania rzeczy w idealnym porządku;
- tendencja, która jest związana z wątpieniem w siebie;
- jest to zaburzenie, które utrudnia życie chorego, ale też jest przez niego uznawane jako niepożądane.
Natomiast osobowość anankastyczna ma następujące cechy:
- wpływa ona na całą osobowość, a nie tylko na jakieś konkretne obsesje albo kompulsje;
- osoba taka ma zdolność do opóźniania gratyfikacji;
- osoba taka będzie wywierała większy nacisk na sumienność;
- kładzenie nadmiernego nacisku na pracę oraz produktywność;
- bezkrytyczne akceptowanie sztywnego podejścia do życia.
Jednak okazuje się, że 20% osób, która ma osobowość anankastyczną, będzie miała również zaburzenie obsesyjno-kompulsywne. Natomiast 25% osób z zaburzeniem obsesyjno-kompulsywnym będzie miała także osobowość anankastyczną.
