Schizofrenia zazwyczaj objawia się we wczesnej dorosłości. Osoba z tą chorobą przeważnie nie zdaje sobie sprawy z tego, że jest chora. Dopiero po jakimś czasie leczenia może pojawić się świadomość istnienia choroby. Po czym można poznać, że dana osoba choruje na schizofrenię?
Objawy pozytywne schizofrenii
W tej chorobie objawy pozytywne pojawiają się przeważnie w aktywnych okresach schizofrenii, czyli podczas epizodów psychotycznych. Objawy te określa się mianem pozytywnych, ponieważ wytwarzane są przez proces chorobowy.
Z objawów pozytywnych mogą pojawić się omamy, które najczęściej występują w postaci omamów słuchowych. Polegają one na tym, że chory słyszy głosy, które są umieszczone w ich głowach, ale też mogą dobiegać z zewnątrz. Te słyszane głosy przez chorego mogą prowadzić ze sobą rozmowy, mogą się kłócić ze sobą, a także komentować i krytykować zachowania chorej osoby. Te omamy słuchowe mogą mieć charakter stały, ale również mogą być utożsamiane przez pacjenta z danymi osobami.
W schizofrenii mogą się również pojawić mniej typowe omamy, które bardzo często spotyka się w innych chorobach psychicznych, a są to omamy smakowe, węchowe i wzrokowe. Polegają one na tym, że osoba chora odczuwa albo widzi rzeczy, których w rzeczywistości nie ma. Badania dowiodły, że osoby ze schizofrenią przeżywają omamy tak, jakby były one realnymi doświadczeniami czy też przeżyciami.
Innym objawem pozytywnym są urojenia, które inaczej są określane jako fałszywe i nierealistyczne sądy. Niektóre z tych urojeń są określane jako urojenia wtórne, a powstają wtedy, gdy chory próbuje zinterpretować przeżywane przez siebie omamy. Kiedy na przykład chory ma omamy słuchowe i słyszy głosy, może sobie to tłumaczyć tym, że te głosy pochodzą z nadajnika, który jest umieszczony w jego głowie. Może też uważać, że za tymi przekazami może stać jakaś organizacja, taka jak służby specjalne. Poprzez to powstają urojenia prześladowcze.
Urojenia, których doświadcza pacjent, mogą mieć również charakter pierwotny, a są to praktycznie niemożliwe do zaistnienia przekonania, które mogą powstawać bez wyraźnego powodu, np. chory może myśleć, że jest Bogiem.
Jeszcze innym rodzaje objawów pozytywnych jest zmiana w sposobie mówienia, zachowywania się oraz myślenia. Występuje wtedy rozluźnienie związku pomiędzy myślami a mową. To powoduje, że wypowiedzi są pogmatwane, ale też pojawiają się przeskoki logiczne pomiędzy wątkami, a to objawia się wypowiadaniem słów, które nie są ze sobą powiązane. Poza tym zachowanie staje się bardziej zdezorganizowane, narasta również pobudzenie oraz brak umiejętności przewidywania skutków wykonywanych działań, co jest typowe dla dzieci.
Objawy negatywne schizofrenii
Objawy te określane są jako negatywne, ponieważ pojawia się w nich zanik bądź ubytek cech prawidłowych. Objawy te występują pomiędzy epizodami psychotycznymi. Tutaj do objawów zalicza się spłycenie emocjonalne, czyli tzw. płytki efekt, a polega on na osłabieniu wszystkich rodzajów ekspresji emocji (może się to dokonywać poprzez mimikę twarzy, ton wypowiedzi oraz język ciała). Dochodzi także do zubożenia wypowiedzi, a jest to określane jako alogia. Wypowiedzi pacjenta są krótkie, rzadko inicjowane albo też przekazują bardzo mało informacji. Kolejnym objawem jest awolicja, a jest to apatia oraz brak chęci do wykonywania jakiejkolwiek czynności. Natomiast anhedonia to następny objaw, który polega na niemożności doświadczania przyjemności. Ponadto chory jest wycofany społecznie – unika innych ludzi, a nawet rezygnuje ze związków uczuciowych. Pojawiają się również zachowania katatoniczne, a jest to przyjmowanie takich różnych postaw ciała, manieryzmy oraz sztywność ciała. Przy tych zachowaniach katatonicznych pojawia się również negatywizm, a polega on na tym, że chory odmawia wykonywania nawet tych uzasadnionych próśb.
Zaburzenia poznawcze w schizofrenii
Funkcje poznawcze mają związek z procesami myślowymi, które są odpowiedzialne za takie obszary, jak: uczenie się, pamięć, utrzymanie uwagi, prędkość przetwarzania informacji, rozwiązywanie problemów, planowanie oraz ocena sytuacji. Przy obniżeniu sprawności poznawczej, dochodzi do zmniejszenia zdolności logicznego rozumowania, ale też zmniejsza się jakość życia. Osoby ze schizofrenią osiągają często słabe wyniki w testach, które sprawdzają sprawność intelektualną. Zazwyczaj zadania rutynowe i te dobrze opanowane, np. czytanie pozostają niezaburzone, a poważnie zaburzone są zadania poznawcze. U chorych ze schizofrenią najczęściej dochodzi do zaburzeń w następujących obszarach poznawczych: pamięć, uwaga oraz funkcje poznawcze.
