Diagnoza depresji zawsze opiera się na dokładnym wywiadzie lekarskim, a także na badaniu stanu psychicznego chorego przez psychiatrę. Ważne znaczenie ma zebranie informacji o chorobach współistniejących, a także o stosowanych lekach i używkach. W rozpoznaniu depresji wykorzystuje się również skale i testy przesiewowe. Kiedy lekarz kieruje osobę z depresją na leczenie w szpitalu?
Badanie podmiotowe, czyli wywiad
Podczas wywiadu należy zebrać najważniejsze informacje o objawach, które występują u chorego. W czasie zbierania informacji trzeba nie tylko ograniczać się do informacji, które są przekazywane wprost przez chorego, ale też trzeba zebrać informacje od bliskich osób, a przeważnie od członków rodziny albo osób, które mają z nim kontakt.
Badanie przedmiotowe
W badaniu przedmiotowym lekarz zwraca uwagę na:
- wygląd i zachowanie,
- mowę,
- nastrój,
- zmęczenie i wyczerpanie.
Poza tym ważne znaczenie ma również ocena biologicznych objawów depresji, czyli objawów somatycznych, do których zalicza się, np. zmianę masy ciała, która wynika ze zmniejszenia apetytu oraz zaburzenia snu.
Skale przesiewowe oraz testy
- Skala Samooceny Becka
Lekarz może poprosić pacjenta o wypełnienie Skali Samooceny Becka. Zanim chory przystąpi do jej wypełniania, zostanie poinformowany o tym, jakiego okresu mają dotyczyć udzielane odpowiedzi, czyli miesiąc, tydzień, a może ostatni dzień. Na skalę tę składa się 21 grup stwierdzeń, z których pacjent zawsze ma wybrać jedno, które według niego najlepiej będzie opisywało jego stan we wskazanym czasie.
- Krótka Skala Oceny Depresji
Skalę tę wypełnia osoba badająca. Skala ta składa się z 19 stwierdzeń i tutaj są przyznawane punkty za zgodność stwierdzenia z odczuciem chorego. Tutaj można zdobyć 21 punktów, gdyż dwa ze stwierdzeń (straciłem nadzieję oraz poważnie zastanawiam się nad samobójstwem) oceniane są po dwa punkty, a pozostałe stwierdzenia to jeden punkt. W oryginalnej wersji skala ta została opracowana tak, że każde stwierdzenie zapisywane jest na nowej kartce i osoba badana odkłada kartki na jedną albo drugą stronę, co jest uzależnione od tego, czy zgadza się ze stwierdzeniem, czy też nie.
- Geriatryczna Skala Oceny Depresji
Jest to skala przesiewowa, którą najczęściej stosuje się u osób w wieku podeszłym. Ma czułość 85% oraz specyficzność 68%. Chory wypełnia skalę samodzielnie, gdzie ma odpowiedzieć na 30 pytań.
- Skala Depresji Zunga
To skala, którą wykorzystuje się do samooceny pacjenta. Chory ma zaznaczyć jedną odpowiedź w 20 stwierdzeniach, które mają związek z jego samopoczuciem w ostatnim czasie. 10 punktów z 20 dotyczy obecności objawów, a 10 punktów związanych jest z nieobecnością objawów. Tutaj lekarz określa pacjentowi czas, którego powinno dotyczyć badanie. Następnie wyniki badania należy zamienić na wskaźnik zgodnie z opisem Zunga. Czułość tej skali wynosi 97%, a jej specyficzność 63%.
Badania dodatkowe
U osoby, u której została rozpoznana albo stwierdzona depresja, wykonuje się badanie krwi obwodowej, czyli OB, hemoglobinę oraz liczbę czerwonych i białych krwinek, a także stężenie witaminy B12 i kwasu foliowego, jonogram, czyli sód, potas i wapń. Wykonuje się również badania oceniające funkcję tarczycy oraz wątroby, a także EKG. Można wykonać również badania specjalistyczne, a jest to badania neurologiczne, czyli EEG, TK oraz NMR, aby wykluczyć, np. nowotwory, a także konieczna jest konsultacja okulistyczna i badanie dna oka.
Skierowanie chorego do szpitala
Do szpitala należy natychmiast skierować osobę, która:
- ma ciężki epizod depresyjny z występującymi objawami psychotycznymi, czyli pojawiają się u niej urojenia, halucynacje albo osłupienie depresyjne;
- ma nasilone myśli oraz skłonności samobójcze, a może tutaj pojawić się pragnienie śmierci, przygotowywanie sposobu popełnienie samobójstwa, spisuje testament, żegna się z osobami bliskimi, a także odmawia przyjmowania potrzebnych jej leków oraz pokarmów albo też już po wykonanej próbie samobójczej;
- przebywa w nieodpowiednich dla leczenia warunkach środowiskowych, np. ofiara przemocy w rodzinie, osoba bezdomna albo samotna;
- musi być monitorowana ze względu na współwystępowanie chorób somatycznych;
- może mieć niekorzystne interakcje lekowe.
