Niektórym osobom wydaje się, że depresja dotyczy tylko młodych osób, ale tak naprawdę może pojawić się również u osób w podeszłym wieku. W tym przypadku czynniki biologiczne przeważnie przeważają nad czynnikami społeczno-kulturowymi. Jakie są przyczyny i objawy depresji u osób starszych? Jak leczyć depresję w podeszłym wieku?
Jakie są przyczyny depresji u osób starszych?
Najczęściej wyróżnia się dwie grupy czynników, które wpływają na powstawanie depresji, czyli czynniki psychospołeczne oraz czynniki biologiczne.
Wśród czynników psychospołecznych wyróżnia się:
- niesprawność po operacji albo nagłej chorobie, np. po udarze albo przy chorobie Parkinsona;
- samotność, np. po śmierci współmałżonka;
- izolacja, czyli brak kontaktów z innymi ludźmi oraz samotność;
- pojawienie się leku po zdiagnozowaniu ciężkiej choroby, np. nowotworu;
- opiekowanie się osobą przewlekle chorą;
- złość oraz lęk, które związane są ze zmianami starzejącego się organizmu.
Natomiast do czynników biologicznych zalicza się;
- utratę pamięci, np. choroby otępienne, choroba Alzheimera;
- czynniki somatyczne, takie jak: brak apetytu, spadek wagi ciała oraz zaparcia;
- brak aktywności fizycznej;
- przyjmowane leki;
- choroby;
- odczuwanie przewlekłego bólu;
- przewlekłe infekcje.
Jakie są objawy depresji u osób starszych?
Bardzo często przy depresji osób starszych objawy dzieli się na psychiczne oraz somatyczne. Do objawów związanych z psychiką zalicza się:
- zaburzenia woli, czyli zmniejsza się chęć do życia albo całkowita jej utrata, a także brak celów oraz trudności z podejmowaniem decyzji;
- zaburzenia intelektu, czyli pojawia się nowy sposób myślenia o sobie oraz o świecie, który jest krytyczny, a do tego senior nie widzi sensu w niczym.
Z kolei do objawów somatycznych zalicza się:
- wczesne wstawanie rano albo nadmierną senność;
- brak apetytu, wymioty, biegunki i zaparcia;
- obniżony popęd seksualny;
- zmiany w ruchach, które mogą być wolniejsze albo zbyt nadmierne;
- obniżony nastrój i płaczliwość;
- brak zainteresowania wcześniejszym hobby;
- gorszą kondycję;
- ból głowy, karku, stawów oraz brzucha.
Jak wygląda diagnoza depresji u osób starszych?
W rozpoznaniu depresji ważne znaczenie ma wywiad lekarski. Poza tym lekarz może skorzystać z Geriatrycznej Skali Oceny Depresji Yesavage’a. Znajduje się w niej 15 stwierdzeń, na które trzeba odpowiedzieć TAK lub NIE. Liczba punktów od 6 do 10 oznacza depresję umiarkowaną, a od 11 do 15 depresję ciężką.
Można również wykorzystać Skalę Katza, która ocenia ogólna sprawność, a także umiejętność radzenia sobie z codziennymi czynnościami (ubieranie się, mycie i inne).
Następnym testem jest Kwestionariusz Zdrowia Pacjenta. Zawiera 9 pytań, które pozwalają wyłonić objawy depresji, a są to pytania, np. o problemy ze snem, myśli o śmierci albo codzienny depresyjny nastrój.
Leczenie depresji u osób starszych
Senior z depresją może skorzystać z różnych form pomocy, do których zalicza się:
- aktywność fizyczną, na którą powinny składać się ćwiczenia wytrzymałościowe, siłowe, rozciągające oraz równoważne i koordynacyjne. Dzięki nim można poprawić wydolność tlenową, wzmocnić mięśnie, a także poprawić koordynację i równowagę ruchową;
- Uniwersytet Trzeciego Wieku, Interdyscyplinarna Szkoła Promocji Zdrowia Seniorów i inne – poprzez uczestnictwo w takich zajęciach można poprawić poziom energii życiowej;
- ogrody terapeutyczne, naturoterapia – dzięki takim zajęciom można poprawić funkcje poznawcze, ale też motywuje to ich do kontaktów z innymi osobami;
- muzykoterapia – dzięki niej można integrować się z innymi osobami, a do tego poprawia samopoczucie i nastrój, ale też wpływa na aktywność fizyczną. Pozwala się również odprężyć;
- poradnie zdrowia psychicznego oraz poradnie chorób metabolicznych dla osób starszych i inne – poprzez współpracę z pacjentem możliwe jest osiągnięcie całościowego podejścia do chorego z obszaru geriatrycznego;
- psychoterapia – na takich spotkaniach terapeuta pomoże pacjentowi zorganizować rytm dnia, a także pozwala przywrócić umiejętność podejmowania decyzji. Psychoterapia pozwala również otworzyć się na kontakty z innymi osobami;
- leczenie farmakologiczne – powinno być połączone z psychoterapią.
