Oczekiwanie na narodziny dziecka to piękny czas. Wtedy kobieta uważa, że depresja poporodowa w ogóle jej nie dotyczy. Jednak bardzo często po porodzie pojawia się smutek oraz przygnębienie. Jeśli taki stan trwa długo, to może on wskazywać na depresję poporodową. Jakie są objawy i przyczyny depresji poporodowej? Jak wygląda jej leczenie?
Czym jest depresja poporodowa?
U kobiet po około 2 – 5 dniach po porodzie pojawia się stan złego samopoczucia. Jest to powszechny stan, który występuje u większości kobiet. Wtedy mówi się o syndromie, który w psychologii jest określany jako baby blues, ale ten stan znika po około dwóch tygodniach. Jeśli takie złe samopoczucie utrzymuje się przez dłuższy czas, to może to wskazywać na depresję poporodową. Jest to jedna z odmian depresji, która jest zaburzeniem nastroju, a jej cechą charakterystyczną jest obecność myśli oraz emocji, które dotyczą dziecka.
Jakie są objawy depresji poporodowej?
Do najczęściej występujących objawów depresji zalicza się:
- obniżony nastrój;
- przygnębienie, które utrzymuje się przez większą część dnia;
- spadek zainteresowań związanych z wykonywaniem jakiejkolwiek aktywności;
- spadek odczuwania przyjemności z wykonywania jakiejkolwiek aktywności;
- spadek albo wzrost apetytu;
- nadmierną senność albo bezsenność;
- problemy z koncentracją uwagi;
- apatię;
- trudności z podejmowaniem decyzji;
- myśli samobójcze.
Poza tym mogą pojawić się obawy dotyczące relacji matka – dziecko, np. poczucie winy, że jest się złą matką. Czasami matka może również martwić się o zdrowie swojego dziecka, np. czy dziecko jest prawidłowo karmione albo pielęgnowane. Niekiedy może także pojawić się uczucie wrogości wobec narodzonego dziecka.
Jakie są przyczyny depresji poporodowej?
Zgodnie z koncepcją biomedyczną depresję poporodową mogą powodować patologiczne zmiany w wydzielaniu hormonów. Natomiast wśród czynników psychologicznych, które wpływają na pojawienie się tej depresji, wyróżnia się:
- wcześniejszą chorobę psychiczną,
- niską samoocenę,
- wysoki poziom lęku podczas ciąży,
- stres związany z opieką nad dzieckiem,
- brak wsparcia społecznego,
- niską jakość związku,
- samotne rodzicielstwo.
Czynniki, które również mogą mieć wpływ na pojawienie się tej depresji, to np. jakość relacji z własną matką, która jest postrzegana jako mało troskliwa. Może to być również brak umiejętności poradzenia sobie z napięciem, które występuje w związku z nową sytuacją.
Bardzo często jest również tak, że kobiety mają własny obraz tego, jak powinna zachowywać się idealna matka, ale jednak taki obraz jest zazwyczaj nierealny i nieosiągalny, a jest to obraz, który kreują media. W mediach wszystko jest idealne – dziecko jest grzeczne, mama wypoczęta, a w domu panuje ład i porządek. Prawdziwa rzeczywistość wygląda zupełnie inaczej.
Następnym ważnym czynnikiem jest to, że w wielu różnych poradnikach dla rodziców można znaleźć tzw. cenne rady, np. ile dziecko powinno dokładnie zjeść albo spać. Kiedy rzeczywistość jest zupełnie inna, u matki rodzi się frustracja.
Leczenie depresji poporodowej
Leczeniem depresji poporodowej zajmuje się przeważnie psycholog oraz psychiatra. Jeśli postać tej depresji jest lekka albo umiarkowana, to zalecana jest psychoterapia w nurcie poznawczo-behawioralnym. Dzięki niej można, np. zweryfikować błędne myśli, a także przekonania pacjentki, ale też pokazać, jaki mają one związek z rzeczywistością. Można również tutaj stworzyć plan dnia młodej mamy w taki sposób, aby miała ona czas na wykonywanie czynności, które sprawiają jej przyjemność. Poza wizytami u psychologa bardzo ważne znaczenie ma również wsparcie rodziny.
Natomiast w ciężkiej postaci depresji poporodowej, poza psychoterapią, może być również konieczne stosowanie leków.
Jakie są powikłania depresji poporodowej?
Naukowcy wykazali, że depresja poporodowa ma nie tylko wpływ na stan psychiczny matki, ale także może wpływać na jej relacje z dzieckiem oraz na jego rozwój. Dowiedziono, że dzieci matek, które zmagały się z depresją, mają szybsze tętno, a także wyższy poziom kortyzolu.
Czy można zapobiec depresji poporodowej?
Kobieta powinna pamiętać o tym, że ma prawo do tego, aby czuć się źle albo może mieć zły humor. Każdy człowieka ma prawo popełniać błędy. Jeśli coś nie wychodzi w opiece nad dzieckiem, to nie oznacza to, że jest się złą matką. Kobieta cały czas uczy się być matką. Warto również pozwolić sobie, chociaż na chwilę relaksu każdego dnia.
