Choroba Bechterewa, znana również jako zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa, w Europie Środkowej dotyka 0,3-0,5% populacji. Chorobę tę najprawdopodobniej powoduje nałożenie się czynników genetycznych, immunologiczny oraz środowiskowych.
Choroba Bechterewa – czym jest?
Zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa jest chorobą przewlekłą, której całkowite wyleczenie jest niemożliwe. Istnieją jednak pojedyncze przypadki, w których nastąpiło samoistne ustąpienie choroby. U osób cierpiących na ZZSK pojawia się uciążliwy ból oraz sztywność będące rezultatem zespoleń kostnych, które powstają w miejscu elastycznych połączeń kręgów. Wraz z rozwojem choroby prowadzi to do stopniowego zmniejszania się ruchomości kręgosłupa. W niektórych przypadkach zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa może atakować pozostałe stawy oraz narządy, czego konsekwencją jest ciężka niesprawność. W zależności od organizmu ZZSK może przybierać różny poziom nasilenia.
Przyczyny choroby Bechterewa
Tak, jak zostało wspomniane na początku wciąż nieznane są przyczyny zesztywniającego zapalenia stawów kręgosłupa. Niemniej jednak przypuszcza się, że za rozwój ZZSK odpowiada równoczesne nałożenie się zarówno czynników genetycznych, środowiskowych, jak i immunologicznych. W przypadku czynnika genetycznego szczególnie istotny jak tzw. antygen HLA B27, który pojawia się u 90% osób rasy białej cierpiących z powodu tej przypadłości. Równocześnie oznacza to, że antygen HLA B27 uważany jest za marker genetyczny choroby Bechterewa.
Należy jednak podkreślić, że większość populacji mająca wspomniany antygen nie zmaga się z zesztywniającym zapaleniem stawów kręgosłupa. Dlatego tak istotne jest pojawienie się innych czynników. Poprzez czynniki środowiskowe rozumie się m.in. różnorodne zakażenia bakteryjne, ze szczególnym uwzględnieniem bakteryjnego zakażenia dróg moczowo-płciowych oraz przewodu pokarmowego. Do najważniejszych czynników immunologicznych zalicza się m.in. zaburzenia w działaniu układu odpornościowego.
Objawy i skutki ZZSK
Przebieg zesztywniającego zapalenia stawów kręgosłupa może przebiegać w sposób odmienny w zależności od organizmu. Z tego względu również początek choroby i związane z nim pierwsze objawy mogą się różnić u poszczególnych chorych. Ponadto warto zwrócić uwagę, że choroba ze względu na nietypowe objawy u kobiet często rozpoznawana w ich przypadku w późniejszych etapach. Jednym z klasycznych objawów ZZSK jest promieniujący ból od pośladków do krzyża. W zależności od osoby ból krzyża może pojawić się zarówno po obu stronach, jak i atakować chorego na zmianę. W początkowym okresie chory może mieć problemy ze zlokalizowaniem bólu, który regularnie nasila się w czasie kolejnych miesięcy. Warto zwrócić uwagę, że ból ten wyróżnia się kilkoma cechami charakterystycznymi.
- pierwszy raz pojawia się u chorego przed 40 rokiem życia,
- intensywność bólu najczęściej wzrasta z drugiej części nocy,
- ból krzyża nie znika pomimo odpoczynku,
- zanika on dopiero w trakcie dnia, w rezultacie aktywności fizycznej.
Sytuacja może wyglądać nieco inaczej u kobiet, kiedy to sporadycznie pierwszy ból pojawia się naszym odcinku kręgosłupa. Do pierwszych objawów zesztywniającego zapalenia stawów i kręgosłupa zaliczyć można również podwyższoną temperaturę ciała, silne poczucie zmęczenia i utratę apetytu. Wymienione objawy są bezpośrednim rezultatem przewlekłego stanu zapalnego w organizmie. Należy jednak podkreślić, żeby w niektórych przypadkach pierwszy ból może pojawiać się w innych miejscach, aniżeli kręgosłup. Może być on rezultatem toczącego się stanu zapalnego w innych stawach. W najrzadszych przypadkach pierwszym objawem jest zapalenie naczyniówki oka, które wyprzedza inne objawy zapalenia stawów kręgosłupa nawet o kilka lat. W kolejnych etapach rozwoju choroby nasila się sztywność stawów, a w ostatnim etapie dochodzi do całkowitego unieruchomienia kręgosłupa ciężkiego inwalidztwa.
Osoba zmagające się z chorobą Bechterewa w zaawansowanej postaci wyróżnia się mocno pochyloną do przodu sylwetką. Warto podkreślić, że choroba również może dotykać innych stawów (m.in. stawów skokowych). W zależności od sposobu rozwiązania się choroby ograniczenie w ruchomości stawów może dotyczyć innych odcinków kręgosłupa. Przykładowo w sytuacji objęcia chorobą części szyjnej kręgosłupa dochodzi do problemów z odwracaniem głowy. W przypadku zmian na odcinku piersiowym pojawiają się problemy w czasie oddychania. Na zaawansowanym etapie choroby może również dojść do zajęcia innych narządów. Płuc, oczu, przewodu pokarmowego czy też nerek. Mogą się również pojawić niepożądane objawy ze strony układu nerwowego oraz układu krążenia.
Leczenie ZZSK
To, na jaką metodę leczenia należy się zdecydować, jest uzależnione od postaci i ciężkości choroby oraz od choroby towarzyszących. Współcześnie w celu leczenia ZZSK stosuje się metody zarówno farmakologiczne, jak i niefarmakologiczne.
W niektórych przypadkach pojawia się konieczność przeprowadzenia operacji. Do elementów leczenia niefarmakologicznego zaliczyć można zwiększającą sprawność oraz wpływającą na poprawę postawy ciała rehabilitację. Ponadto stosuje się różnorodne techniki takie jak:
- elektroterapia,
- termoterapia,
- ultradźwięki,
- masaże.
Celem wszystkich tych technik jest zmniejszenie dolegliwości bólowych oraz rozluźnienie mięśni. Należy również pamiętać o dostosowanie swojego codziennego funkcjonowania tak, aby nie obciążało ono kręgosłupa. Gdy rehabilitacja i prewencja nie jest już wystarczająca stosowanie jest również leczenie farmakologiczne obejmujące m.in. niesteroidowe leki przeciwzapalne, leki przeciwbólowe oraz leki ograniczające rozwój osteoporozy. Aktualnie nie ma możliwości całkowitego wyleczenia choroby.
___________________________
Artykuł powstał dzięki uprzejmości Centrum Rehabilitacji i Terapii OpenMedical