Rehabilitacja ortopedyczna to przywracanie sprawności i prawidłowego funkcjonowania narządu ruchu, a także aktywności utraconej w wyniku urazów, zmian wrodzonych czy nabytych w obrębie układów kostno-stawowego i mięśniowego, jak również po przebytych chorobach. Na rehabilitację ortopedyczną składa się również rehabilitacja pourazowa, zwana inaczej traumatologiczną.
Kogo dotyczy rehabilitacja ortopedyczna?
Dotyczy ona osób, które przebyły leczenie ortopedyczne lub są w jego trakcie. Obejmuje ono leczenie:
– wad wrodzonych i rozwojowych narządu ruchu, które zaistniały już w życiu płodowym lub też po urodzeniu na różnych etapach życia człowieka,
– zapaleń swoistych oraz ich następstw; zapaleń nieswoistych i odczynowych narządu ruchu,
– dysfunkcji oraz zniekształceń narządu ruchu po przebytych porażeniach,
– następstw urazów w obrębie narządu ruchu,
– następstw chorób nowotworowych narządu ruchu,
– następstw zaburzeń hormonalnych, ale też związanych z nieprawidłowym żywieniem i chorobami układowymi,
– następstw choroby zwyrodnieniowej w obrębie narządu ruchu,
– po operacjach narządu ruchu, które miały na celu naprawcze działanie, np. po implantacji protez stawowych,
– następstw nieznacznych zmian po urazach, takich jak; skręcenia, przeciążenia, naderwania ścięgien, stłuczenia itp.
Generalnie zastosowanie odpowiednich zabiegów najszybciej jak to możliwe pozwala na skrócenie procesu leczenia zmian pourazowych. Przykładami takich działań są: Krioterapia miejscowa, magnetoterapia z zastosowaniem zmiennego pola magnetycznego niskiej częstotliwości, elektroterapia, laseroterapia niskoenergetyczna, ćwiczenia izometryczne, wykonywane w celu zniwelowania obrzęku, krwiaka i zniesienia bólu, w końcu masaż. Wczesna rehabilitacja w sytuacjach wymagających długotrwałego unieruchomienia to nieodzowna składowa leczenia podstawowego. Pozwala zminimalizować ryzyko wystąpienia skutków ubocznych. Z kolei po zakończonym leczeniu ortopedycznym rehabilitacja pozwala wyeliminować lub znacznie zmniejszyć skutki przebytego urazu i leczenia.
W przypadku osób leczących chorobę zwyrodnieniową stawów wczesna rehabilitacja pomaga zapobiec pojawieniu się powikłań zatorowo-zakrzepowych, oddechowo-krążeniowych. Ma bowiem na celu pionizację i aktywizację chorego.
W rehabilitacji ortopedycznej wykorzystuje się tak zwane zaopatrzenie rehabilitacyjne – stricte ortopedyczne, jak i sprzęt. Ważne jest to, żeby wszelkie zabiegi były wykonywane przez wykwalifikowany personel, który przebył odpowiednia ścieżkę edukacyjna w zakresie umiejętności prawidłowego i skutecznego użytkowania zaopatrzenia rehabilitacyjnego.
Jakie są cele rehabilitacji ortopedycznej?
Nadrzędnym celem, jak wspomniano wyżej, jest wyzwolenie maksymalnie prawidłowej funkcji narządu ruchu oraz poprawienie ogólnej aktywności i wydolności organizmu. Celami są:
– redukcja dolegliwości bólowych w obrębie stawów, ścięgien i mięśni,
– poprawa zakresu ruchu w obrębie stawów,
– wykształcenie stabilności stawowej,
– polepszenie koordynacji ruchowej,
– zwiększenie siły mięśniowej,
– właściwe zastosowanie zaopatrzenia rehabilitacyjnego w razie konieczności poprawy funkcji narządu ruchu,
– praca nad funkcjami chwytnymi i umiejętnościami manipulacyjnymi dłoni kończyn górnych bądź też możliwie dobre skompensowanie owych funkcji, na przykład za pomocą stóp.
Rehabilitacja ortopedyczna odnosi się do ogólnych potrzeb pacjenta i przykładowo wpływać pozytywnie na układ oddechowy i krążeniowy.
Zadaniem rehabilitacji ortopedycznej pooperacyjnej jest ochrona pacjenta przed powikłaniami będącymi efektem podstawowej choroby oraz przebytego wkutej niej leczenia operacyjnego. Innym ważnym celem jest kompleksowa rehabilitacja pooperacyjna, która ma przynieść skutek maksymalnie dobrego efektu funkcjonalnego.
W leczeniu zachowawczym rehabilitacja ortopedyczna również spełnia ważna rolę. Stanowi ona kontynuację prowadzonego leczenia i ma na celu spowodowanie maksymalnie dobrego efektu końcowego oraz zniwelowanie możliwości pojawienia się powikłań wynikających z unieruchomienia, długotrwałej ograniczonej ruchomości czy też innych negatywnych skutków choroby/urazu.
